Γιώργος Λιάμπας
Για όσους και όσες “διαβάζουμε” το εκπαιδευτικό γίγνεσθαι αποκλειστικά μέσα από τις παιδαγωγικές, πολιτισμικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές του ορίζουσες, το βιβλίο του ψυχαναλυτή Μάσιμο Ρεκαλκάτι, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Παβίας, αποτελεί μια διαφορετική, έκκεντρη κριτική θέαση της σχολικής πραγματικότητας. Το σχολείο, όπως το περιγράφει ο ίδιος, όχι της κουλτούρας και της γνώσης αλλά των προσαρμοσμένων δεξιοτήτων στις απαιτήσεις του κυρίαρχου οικονομισμού, οι αδιάφοροι, “τεμπέληδες”, ιδιότροποι, βίαιοι και βωμολόχοι μαθητές, οι αλαφιασμένοι και ανήμποροι να διαπαιδαγωγγήσουν γονείς, οι ματαιωμένοι, αποκαρδιωμένοι, ταπεινωμένοι εκπαιδευτικοί, τα διαλαμβανόμενα στην κρίσιμη ώρα της διδασκαλίας και η σχέση τους με την γνώση και τον έρωτα γι’ αυτήν, προσεγγίζονται κι αναλύονται κριτικά από ψυχαναλυτική σκοπιά εμπλουτίζοντας τη ματιά μας. Ο Ρεκαλκάτι, έχοντας στην προσέγγισή του ως βασική του πεποίθηση (και βιωμένη εμπειρία) ότι “μια ώρα μαθήματος μπορεί ν’ αλλάξει τη ζωή”, φαίνεται να προσπερνάει ζητήματα που καλουπώνουν τη διδακτική πράξη (περιεχόμενο – διάρθρωση αναλυτικού προγράμματος, κρατική διδακτική, κοινωνικομορφωτικό υπόστρωμα παιδιών, κατάρτιση εκπαιδευτικών κλπ) και επικεντρώνεται στην διδασκαλία καθεαυτή, ως συμπύκνωση όλων των παραμέτρων που την ορίζουν, και τη μετουσιώνουν σε ενεργητική παρώθηση στον έρωτα για τη γνώση. Ωστόσο εκείνα που φαίνονται να προσπερνάει, είτε υπαινίσσονται είτε μπαίνουν από το παράθυρο στη διαπραγμάτευση, ίσως και χωρίς τη θέλησή του.
(Τα βιβλία του Ρεκαλκάτι, όλα από τις εκδόσεις Κέλευθος εκτός ενός από Καστανιώτη, αξίζουν την προσοχή μας. “Το σύμπλεγμα του Τηλέμαχου”, στα must γονέων κι εκπαιδευτικών)
