Φτωχά και εξαντλημένα παιδιά στα σχολεία της Αγγλίας*

Anna Fazackerley

Μετάφραση και Επιμέλεια: Λη Σαράφη

Διευθυντές σχολείων απ’ όλη την Αγγλία δηλώνουν ότι η παιδική φτώχεια έχει γίνει ανεξέλεγκτη. Μαζί με τη φτώχεια έρχεται και η εξάντληση καθώς όλο και περισσότερα παιδιά ζουν σε σπίτια που δεν έχουν αρκετά κρεβάτια για όλη την οικογένεια, ή δεν έχουν θέρμανση. Μας προειδοποιούν ότι η φτώχεια και η απελπισία επιφέρει προβλήματα συμπεριφοράς, πολλές απουσίες από τα μαθήματα και θέματα ψυχικής υγείας.

Ο διευθυντής ενός Δημοτικού σχολείου σε μια φτωχή περιοχή στην βορειοδυτική Αγγλία, που κρατάει την ανωνυμία του για να μην προδώσει τα ονόματα των ευάλωτων μαθητών, είπε: «Δυο φορές την εβδομάδα φροντίζουμε να παρέχουμε ντους καθαριότητας στους μαθητές μας. Το μπάνιο στα σπίτια αυτών των παιδιών είναι σε άθλια κατάσταση επειδή οι οικογένειες δεν έχουν χρήματα για προϊόντα καθαρισμού. Συχνά δεν έχουν χρήματα για να πληρώσουν το λογαριασμό ρεύματος, οπότε αναλαμβάνουμε και το πλύσιμο των μαθητικών στολών.

Πρόσφατα το σχολείο επενέβη γιατί διαπιστώσαμε ότι ένα από τα παιδιά ζητιάνευε έξω από σούπερ μάρκετ. Αναλάβαμε να του παρέχουμε δωρεάν πρωινό.

Έχουμε πολλά παιδιά που δεν μπορούν να παρακολουθήσουν το μάθημα από την εξάντληση και το προσωπικό του σχολείου τα βάζει να κοιμηθούν για μια – δυο ώρες. Τα παιδιά που είναι εξαντλημένα είναι όλων τάξεων του Δημοτικού».

Η οργάνωση «Παιδί του Βορρά», που στηρίζεται από 8 πανεπιστήμια της βόρειας Αγγλίας και το think tank «Κέντρο για τις Ζωές των Νέων», έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα έκθεσή της με την οποία προειδοποιεί ότι μετά από δεκαετίες περικοπών στις δημόσιες υπηρεσίες, τα σχολεία απέμειναν μόνα τους στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της [παιδικής] φτώχειας και συχνά δεν τα βγάζουν πέρα. Η έκθεση καλεί την κυβέρνηση να αυξήσει την οικονομική υποστήριξη στα σχολεία ώστε αυτά να μπορέσουν να βοηθήσουν τα πάνω από 4 εκατομμύρια παιδιά που ζουν σε συνθήκες φτώχειας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η Anne Longfield, ιδρύτρια του Κέντρου για τις Ζωές των Νέων μας είπε, «η κυβέρνηση έχει διαλύσει τις δημόσιες υπηρεσίες την τελευταία δεκαετία και τα σχολεία είναι ο τελευταίος θεσμός που παραμένει όρθιος. Χρειάζονται σωστή υποστήριξη για να αντιμετωπίσουν τη φτώχεια των παιδιών».

Η Katrina Morley, του φορέα Tees Valley Education Trust (TVE) στην βορειοανατολική Αγγλία, που έχει υπό την επίβλεψη 4 διευθύνσεις Δημοτικών σχολείων και ένα σχολείο για ειδικές ανάγκες, όλα με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά παιδιών που τρέφονται από συσσίτια, περιέγραψε την έλλειψη ύπνου σαν πολύ μεγάλο πρόβλημα. «Έχουμε μαθητές που δεν έχουν δικό τους κρεβάτι, ή κοιμούνται σε κρεβάτια που μοιράζονται με αδέρφια τους. Κάποια δεν έχουν σκεπάσματα ή θέρμανση στο σπίτι και δεν μπορούν να κοιμηθούν επειδή κρυώνουν. Πολλοί μαθητές μας κοιμούνται σε σπίτια που έχουν σπασμένα παράθυρα, δεν έχουν κουρτίνες, και ζουν μαζί με ποντίκια».

Ένας δάσκαλος σε Δημοτικό σχολείο στη νοτιοανατολική Αγγλία που δουλεύει με παιδιά που κοντεύουν να μείνουν από απουσίες, μας είπε ότι το 90% αυτών των παιδιών προέρχονται από οικογένειες που τρέφονται μόνο από συσσίτια. Μας είπε επίσης: «τα παιδιά καπνίζουν ή πίνουν energy drinks για να ξεγελάσουν την πείνα τους με αποτέλεσμα η συμπεριφορά τους να είναι αλλοπρόσαλλη. Δεν γίνεται να ζούμε σε γυάλα και να αγνοούμε αυτά τα δεδομένα».

Ο Jonny Utley, διευθυντής στο Education Alliance που επιβλέπει 11 σχολεία στην περιοχή της πόλης Hull στο ανατολικό Yorkshire, μας είπε ότι η πείνα και η έλλειψη καθαριότητας είναι τα πιο ξεκάθαρα σημάδια φτώχειας.

O Ben Davis, διευθυντής σε σχολείο στο Salford [πόλη στην ευρύτερη περιοχή του Manchester] μας είπε: «Υπάρχει η απλοϊκή, ρομαντική αντίληψη ότι η εκπαίδευση βγάζει τους ανθρώπους από τη φτώχεια. Πρώτα όμως οφείλουμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της φτώχειας, γιατί αλλιώς τα παιδιά δεν μπορούν να εκπαιδευθούν».

Εκπρόσωπος του Υπουργείου Παιδείας στον οποίο θέσαμε το θέμα μας δήλωσε: «Καταλαβαίνουμε την πίεση κάτω από την οποία βρίσκονται πολλά σπίτια, και γι αυτό διευρύναμε τον αριθμό των σχολείων που μπορούν να δώσουν δωρεάν φαγητό στους μαθητές, περισσότερο από κάθε άλλη κυβέρνηση τα τελευταία 50 χρόνια».

Εκπαιδευτικοί του TVE μας μίλησαν για τα σημάδια που αναδεικνύουν ότι οι οικογένειες δεν τα βγάζουν πέρα:

«Βλέπαμε συχνά τα χέρια μιάς μητέρας να είναι ξεραμένα και κόκκινα. Εκείνη και ο άντρας της έκαναν 5 δουλειές μεταξύ τους. Έπλενε τα ρούχα των παιδιών στο χέρι γιατί δεν είχαν πλυντήριο. Τα παιδιά της έρχονται στο σχολείο με πεντακάθαρα ρούχα όμως το απορρυπαντικό τής «τρώει» τα χέρια…».

Ο Sean Harris που είναι επικεφαλής του τμήματος για τη βελτίωση, την έρευνα και την καινοτομία στο TVE, μας εξηγεί ότι η ποιοτική διδασκαλία δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα: «Εάν ένα παιδί έρχεται στο σχολείο πεινασμένο και βρώμικο δεν έχει καμία σημασία εάν ο δάσκαλος είναι καταπληκτικός και κάνει εξαιρετικό μάθημα. Για να προσφέρουν τα σχολεία βοήθεια πρέπει να γνωρίζουν τι περνάνε οι μαθητές τους».

Η Katrina Morley μας λέει ότι μαζί με τα παιδιά, το TVE trust παρέχει (στα πλαίσια του δυνατού) υποστήριξη και στους γονείς, οργανώνοντας συναντήσεις με καφέ και συζήτηση, ώστε οι γονείς να ανοιχτούν και να εκμυστηρευθούν τις ανάγκες τους και τα προβλήματά τους στους εκπαιδευτικούς. «Οι άνθρωποι μπορεί να είναι φτωχοί αλλά θέλουν να τους αντιμετωπίζουμε με αξιοπρέπεια».

*(από την έντυπη έκδοση – the Observer 17.03.24)