Συγκρότηση και Εξέλιξη της Παιδαγωγικής Επιστήμης στην Ελλάδα (19ος-20ος αιώνας): Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, Παυλίνα Νικολοπούλου

Βιβλιοπαρουσίαση

Αντικείμενο του πρωτότυπου αυτού έργου αποτελεί η διδασκαλία των Παιδαγωγικών μαθημάτων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών από το ακαδημαϊκό έτος 1876-1877 (όταν θα διδαχθούν αρχικά από έδρες Φιλοσοφίας και Φιλολογίας και από καθηγητές των οποίων το κύριο επιστημονικό έργο δεν αφορούσε την επιστήμη της εκπαίδευσης) έως και το 1967-1968 (χρονιά κατά την οποία συνταξιοδοτείται ο τέταρτος κατά σειρά κάτοχος της έδρας της Παιδαγωγικής, ενώ μόλις έχει επιβληθεί στη χώρα η δικτατορία των συνταγματαρχών).

Αναλύονται διεξοδικά οι αντιλήψεις των κατόχων της έδρας της Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Αθηνών, με εξέχουσα μορφή εκείνη του Εξαρχόπουλου, ο οποίος, από τη δεκαετία του 1920 ακόμα, εισάγει μια εκδοχή του Σχολείου Εργασίας, προσαρμοσμένη στη στοχοθεσία της εθνικής αγωγής αλλά και στις ανάγκες εκπαίδευσης εξειδικευμένου προσωπικού που απαιτεί η βιομηχανική ανάπτυξη. Ένα τέτοιο σχολείο, κατά τη γνώμη του, «χρησιμοποιεί νέες μεθόδους διδασκαλίας οι οποίες κινητοποιούν το σύνολο των δυνατοτήτων των ατόμων και δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην μάθηση μέσω χειροτεχνικών εργασιών».

Καταγράφεται και ερμηνεύεται επίσης, η παρακμή της παιδαγωγικής επιστήμης στη χώρα στη μετεμφυλιακή περίοδο, εξέλιξη που συνδέεται με τις γενικότερες εξελίξεις στην πολιτική κατάσταση και στις εκπαιδευτικές πολιτικές. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε την απαξίωση και υποβάθμιση των πειραματικών μεθόδων για την μελέτη των προβλημάτων της αγωγής και η εμμονή στον κλασσικό προσανατολισμό της μέσης εκπαίδευσης από τους διαδόχους του Εξαρχόπουλου στην έδρα της Παιδαγωγικής της Φιλοσοφικής.