ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ” ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

του Δημήτρη Μαριόλη

Η συγκρότηση της “Κοινωνικής Συμμαχίας”(στο εξής Κ.Σ.) από τη ΓΣΕΕ, την ΑΔΕΔΥ και άλλους 8 φορείς αποτελεί πρωτοφανή συνδικαλιστική εκτροπή και δίκαια έχει γίνει αντικείμενο κριτικής και πολεμικής από σωματεία, συνδικαλιστικές δυνάμεις και συλλογικότητες. Είναι αξιοσημείωτο το πλήθος των σωματείων που ζητά από την ΑΔΕΔΥ να αποχωρήσει από την Κοινωνική Συμμαχία. Οι αποφάσεις αυτών των σωματείων επισημαίνουν τεκμηριωμένα ότι η Κ.Σ. εκφράζει ταξικά συμφέροντα αλλότρια και ανταγωνιστικά με εκείνα των εργαζομένων και υπονομεύει την ίδια την ύπαρξη, το παρόν και το μέλλον των συνδικάτων. Εδώ θα περιοριστούμε σε μία από τις θέσεις της Κ.Σ. και συγκεκριμένα σε αυτήν που αφορά στην εκπαίδευση και την υπαγωγή της στη λογική της επιχειρηματικότητας. Συγκεκριμένα, η 4η θέση της Κ.Σ. αναφέρει ότι οι φορείς που την απαρτίζουν διεκδικούν «Πολιτικές εκπαίδευσης και κατάρτισης, που θα ενισχύουν την υγιή επιχειρηματικότητα, τον παραγωγικό σχεδιασμό και το αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας». Ενδιαφέρον παρουσιάζει το επίθετο «υγιής» που υπαινίσσεται ότι υπάρχει και μη υγιής επιχειρηματικότητα (αποσιωπώντας τις φανερές και μη σχέσεις ανάμεσά τους).

Είναι προφανές ότι η θέση αυτή αντιστρατεύεται ευθέως τη θέση για δημόσια δωρεάν εκπαίδευση που ιστορικά αποτελεί τον πυρήνα των διεκδικήσεων των εκπαιδευτικών συνδικάτων, τα οποία αποτελούν και την πλειοψηφία της ΑΔΕΔΥ. Ωστόσο, αξίζει τον κόπο να καταθέσουμε δύο ακόμα παρατηρήσεις:

Α. Η διαμόρφωση της συγκεκριμένης θέσης της Κ.Σ. συμπίπτει χρονικά με τη δημοσίευση της έκθεσης του ΟΟΣΑ με τίτλο «Education for a bright future in Greece» στην οποία υποστηρίζεται η αλλαγή ορολογίας, από τις σχολικές μονάδες, που σύμφωνα με την έκθεση ως όρος υποδεικνύει «χαμηλά επίπεδα αυτονομίας», σε σχολεία, σηματοδοτώντας την αλλαγή παραδείγματος και την λειτουργία του σχολείου με όρους επιχείρησης, με «όργανο διοίκησης» που θα έχει αρμοδιότητες όπως ο διορισμός και η απόλυση του διευθυντή, η επιλογή του προσωπικού, η αξιολόγηση, ο προϋπολογισμός του σχολείου κλπ. 

Β. Το 1973 με το πραξικόπημα Πινοσέτ, η Χιλή μετατρέπεται σε εργαστήριο του νεοφιλελευθερισμού. Τις επόμενες δεκαετίες, η δημόσια εκπαίδευση, καρπός κοινωνικών αγώνων, δέχεται τα συντονισμένα πυρά των νεοφιλελεύθερων που εστιάζουν την κριτική τους γύρω από τρία σημεία: Η δημόσια εκπαίδευση είναι χαμηλής ποιότητας, δεν ικανοποιεί τις ανάγκες των πελατών της αλλά, αντίθετα, ικανοποιεί και καλύπτει τα συμφέροντα του προσωπικού της. Η απάντηση, σύμφωνα με τους νεοφιλελεύθερους, είναι το άνοιγμα της εκπαίδευσης στην αγορά και τους κανόνες της, η λειτουργία των σχολείων με όρους επιχείρησης, η γονεϊκή επιλογή σχολείων, οι ριζικές περικοπές των δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση. Στο πλαίσιο αυτό, συντηρητικοποιείται η παιδαγωγική, αλλά και οι απαντήσεις στα ερωτήματα τι είδους δάσκαλο θέλουμε, τι είδους γνώση πρέπει να παράγει/αναπαράγει το σχολείο, επανέρχονται οι αντιδραστικές θεωρίες για τις φυσικές ανισότητες, υποβαθμίζεται ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού, οξύνονται τα φαινόμενα κοινωνικού αυτοματισμού. Οι αντιλήψεις αυτές επιβλήθηκαν από τις κυβερνήσεις Θάτσερ και Ρήγκαν, προωθήθηκαν από τις βασικές κατευθύνσεις που χάραξαν υπερεθνικοί οργανισμοί, απέκτησαν θεσμικά/καθεστωτικά χαρακτηριστικά τη δεκαετία του ’90 και, στον ένα ή τον άλλο βαθμό, αποτελούν βασική συνιστώσα στην εκπαιδευτική πολιτική όλων των κυβερνήσεων στη χώρα μας. Και τώρα, έφτασε το πλήρωμα του χρόνου να αποτελέσουν βασικό άξονα διεκδικήσεων των τριτοβάθμιων συνδικαλιστικών οργάνων, μεταξύ αυτών και της ΑΔΕΔΥ, παρά και ενάντια στις θέσεις του εκπαιδευτικού κινήματος και στους αγώνες του για το δημόσιο δωρεάν σχολείο.

Αξίζει να σημειώσουμε, ότι στην τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ της ΔΟΕ όπου συζητήθηκε και το ζήτημα της Κ.Σ. μετά από πρόταση των Παρεμβάσεων για απόσυρση της ΑΔΕΔΥ από αυτήν, η τοποθέτηση των εκπροσώπων της ΔΗΣΥ κινήθηκε περίπου στην παρακάτω κατεύθυνση: Η Κ.Σ. αποτελεί μια σωστή επιλογή, είναι το μέτωπο που χρόνια αναζητούσαμε και βεβαίως η εκπαίδευση πρέπει να συνδέεται με την επιχειρηματικότητα – σε αντιδιαστολή, σύμφωνα πάντα με τη ΔΗΣΥ, οι επικριτές της Κ.Σ. μπορούν να συνεχίσουν να αναζητούν ματαίως σοσιαλιστικούς παραδείσους όπου όλοι θα δουλεύουν στο δημόσιο.

Την ίδια στιγμή, η πλειοψηφία του ΔΣ της ΔΟΕ (μεταξύ άλλων και η ΔΗΣΥ), διαμαρτύρεται στην οριστική ημερήσια της 87ης ΓΣ της ΔΟΕ για τις μνημονιακές κυβερνητικές περικοπές στην δημόσια εκπαίδευση και την υποβάθμιση του δημόσιου σχολείου!

Επιτέλους, ας επιλέξουν: με τη δημόσια εκπαίδευση ή εναντίον της;Σε κάθε περίπτωση, οι εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας στις Γενικές Συνελεύσεις που πραγματοποιούνται αυτές τις μέρες έχουν μια πολύ καλή ευκαιρία να πάρουν σαφείς αποφάσεις που θα καλούν τη ΔΟΕ να πάρει ξεκάθαρη θέση ενάντια στην Κοινωνική Συμμαχία. Ήδη αρκετές Γενικές Συνελεύσεις έχουν καταλήξει σε αντίστοιχες αποφάσεις.