Γιώργος Γρόλλιος*
Η δράση του «Οδυσσέα» ξεκίνησε πριν 23 χρόνια, τον Δεκέμβρη του 1997, σε μια εποχή που η γνώση της ελληνικής γλώσσας ήταν ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και οι παλιννοστούντες, στην προσπάθειά τους για ένταξη στην ελληνική κοινωνία. Με δεδομένη την ελλιπέστατη κρατική μέριμνα, συγκροτήσαμε ένα σχολείο αλληλεγγύης όπου άρχισε να διδάσκεται από εθελοντές καθηγητές και δασκάλους η ελληνική γλώσσα σε ενήλικες μη φυσικούς ομιλητές της που ζούσαν στη Θεσσαλονίκη.
Ο αριθμός των μαθητών του σχολείου αυξανόταν συνεχώς και το 2000 ο «Οδυσσέας» στεγάστηκε στο κτίριο του Μακεδονικού Ινστιτούτου Εργασίας (σήμερα παράρτημα του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ), όπου παραχωρήθηκαν αίθουσες και γραφεία από το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Σταδιακά, το σχολείο του «Οδυσσέα» καθιερώθηκε στην πόλη ως ένα αυτόνομο, συλλογικό και ανιδιοτελές εγχείρημα εκπαιδευτικών, στο οποίο μέχρι σήμερα έχουν διδάξει εθελοντικά πάνω από 250 εκπαιδευτικοί και έχουν φοιτήσει δωρεάν πάνω από 9.000 ενήλικες προερχόμενοι από ένα πλήθος χωρών της Ασίας, της Αφρικής, της Ευρώπης και της Αμερικής.
Για τις μαθήτριες και τους μαθητές του, το σχολείο συνδέεται με την εκμάθηση και την πιστοποίηση της ελληνικής γλώσσας, την ένταξή τους στην ελληνική κοινωνία, την εκπαίδευσή τους σε ανώτερες σχολές ή σε πανεπιστήμια. Το σχολείο αλληλεγγύης του «Οδυσσέα» δεν περιορίζεται μόνο στη γλωσσική διδασκαλία, αλλά αποτελεί και χώρο ανάπτυξης κοινωνικών σχέσεων, πολιτισμικών ανταλλαγών, καταπολέμησης του ρατσισμού, έκφρασης και δημιουργίας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Θεατρική Ομάδα Μεταναστών που συγκροτήθηκε το 2000 με τη συνεργασία εθελοντών με θεατρική κατάρτιση και των μαθητών του σχολείου. Αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν 12 παραγωγές που ανέβηκαν στη σκηνή θεάτρων και φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη, καθώς και σε άλλες πόλεις, κερδίζοντας χειροκροτήματα, θαυμασμό και βραβεία. Επίσης, στον «Οδυσσέα» έγιναν και γίνονται μαθήματα χορού, εκπαιδευτικές εκδρομές, ιστορικές περιηγήσεις, μαθήματα για την ελληνική ιστορία, τη λογοτεχνία και τη δημιουργική γραφή.
Το 2012, την περίοδο της κορύφωσης των μνημονιακών πολιτικών και της ανόδου της ακροδεξιάς, επί κυβέρνησης Σαμαρά, η Εφορία προχώρησε σε έλεγχο των λογιστικών βιβλίων του «Οδυσσέα», ο οποίος σημειωτέον για μια ολόκληρη δεκαετία δεν είχε λάβει ούτε ευρώ από το κράτος. Για παραβάσεις που αφορούσαν πλημμελή τήρηση των βιβλίων (τα έξοδα υπερέβαιναν τα καταγεγραμμένα έσοδα) και δεν ζημίωναν σε καμία περίπτωση το ελληνικό δημόσιο, επιβλήθηκαν μια σειρά από πρόστιμα που αθροίζονταν σε ένα ποσό της τάξης των 62.000 ευρώ περίπου. Η απόλυτη έλλειψη χρημάτων οδήγησε στην αδυναμία αποπληρωμής του ποσού, αλλά και προσφυγής στα δικαστήρια, και έτσι έναν χρόνο μετά τα πρόστιμα μετατράπηκαν σε ληξιπρόθεσμη οφειλή και ασκήθηκε δικαστική δίωξη εναντίον του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου του «Οδυσσέα» Αντώνη Γαζάκη, καθηγητή στη μέση εκπαίδευση.
Τότε, αγωνιστήκαμε για τη διαγραφή του χρέους. Το δίκαιο αίτημά μας αναγνώρισαν με ψηφίσματα και επίσημες δηλώσεις το Εργατικό Κέντρο, ο Δήμος Θεσσαλονίκης, πρωτοβάθμια σωματεία εκπαιδευτικών, η ΟΛΜΕ και μεγάλος αριθμός άλλων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών συλλογικοτήτων. Όμως, παρά τις προσπάθειές μας, δεν καταφέραμε να πετύχουμε πολιτική λύση και διαγραφή του χρέους ούτε στη διάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, παρά τη σχετική προεκλογική δέσμευση αυτών των κομμάτων.
Μπροστά στο ενδεχόμενο της συνέχισης των δικαστικών διώξεων, αποφασίσαμε παράλληλα να αποπληρώσουμε το χρέος, που είχε φτάσει πια με τους τόκους στις 78.000 ευρώ. Οκτώ χρόνια μετά, εξακολουθούμε να καταβάλλουμε με απόλυτη συνέπεια τη μηνιαία δόση μας προς την εφορία (602 ευρώ), έχοντας αποδυθεί σε μια όλο και πιο επίπονη προσπάθεια συγκέντρωσης χρημάτων όλα αυτά τα χρόνια. Έχουμε πληρώσει, με μεγάλες προσωπικές θυσίες και με τη συμπαράσταση πολλών συλλογικοτήτων και φίλων, μεγάλο μέρος της οφειλής (πάνω από 50.000 ευρώ), όμως απομένει ακόμη ένα ποσό της τάξης των 20.000 ευρώ.
Απευθυνόμαστε, λοιπόν, σε όλες και όλους που κατανοούν τη σημασία της απρόσκοπτης συνέχισης του εγχειρήματος του «Οδυσσέα». Έχοντας πλήρη συναίσθηση της δύσκολης περιόδου που διανύουμε, σας ζητούμε να στηρίξετε οικονομικά τον «Οδυσσέα» για να απαλλαγεί από τον βραχνά του προστίμου και των διώξεων, ελπίζουμε για τελευταία φορά. Το σύνθημα της οικονομικής μας εξόρμησης είναι, στους επόμενους τρεις μήνες, 200 άνθρωποι/συλλογικότητες να καταθέσουν στον λογαριασμό μας τουλάχιστον 100 ευρώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κάθε άλλο ποσό είναι αμελητέο. Ήδη ένας κύκλος ανθρώπων έχει συνεισφέρει τις τελευταίες 20 μέρες περίπου 4.000 ευρώ.
Θεσσαλονίκη, 15 Ιούνη 2020
Εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου του «Οδυσσέα»
*Ο Γιώργος Γρόλλιος είναι Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Α.Π.Θ.
ΙΒΑΝ (Τράπεζα Πειραιώς) GR2401722290005229083542280